پنجره‌ای رو به دور‌دست

از همان نخستین شماره‌ی وزن دنیا، بسیاری از دوستان و همراهان و خوانندگان بر ما خرده می‌گرفتند که چرا در نشریه‌ای که داعیه‌ی کار تخصصی در زمینه‌ی شعر دارد، خبری از شعر جهان نیست. ما از همان ابتدا به فکرش بودیم و ایده‌های مختلفی را آزمودیم و سنجیدیم و نهایتا رسیدیم به آن‌چه در این شماره پیش رویتان است و امیدواریم ضمن انتشار منظمش بتوانیم در آینده‌ی نزدیک در راه گسترش و تکمیلش هم گام‌هایی برداریم. اما شاید بد نباشد مختصر توضیحی بدهیم در باب این که بخش شعر جهان اکنون و در آینده چه اهدافی را دنبال می‌کند. پیش‌تر و مهم‌تر از آن در انتظار یاری همه‌ی شما عزیزانی هستیم که دستی در ترجمه دارند. طی ماه‌هایی که به سر‌ و شکل دادن این بخش مجله مشغول بودیم متوجه شدیم که هر چه در حوزه‌ی ترجمه‌ی شعر از زبان انگلیسی دستمان پر است و مترجمان بسیار خوب و کاربلدی داریم، در زبان‌های دیگر با مضیقه رو‌به‌رو هستیم. این است که بیشترین نیاز ما به مترجمان زبان‌های غیرانگلیسی است چه در حوزه‌ی مقاله و مطالب تئوریک و چه در حوزه‌ی ترجمه‌ی شعر. پس اگر به زبانی جز انگلیسی تسلط دارید و اشتیاقی دارید به ترجمه، ما را در جریان بگذارید تا با هماهنگی و برنامه‌ریزی بتوانیم همکاری خوشایند و مفیدی را رقم بزنیم و اسیر ترجمه از زبان‌های واسطه و محدودیت‌های مربوط به آن نشویم. در همان زبان انگلیسی هم معضل عمده‌ این است که مترجمان شعر بسیارند، اما برای مقالات و مطالب تئوریک قطعا به تعامل شما خوانندگان و مخاطبان فرهیخته نیازمندیم.  عجالتا پرونده مشتمل است بر چند بخش. در بخش چهره‌ها بنا داریم ضمن بازخوانی با آثار شاعران مطرح دنیا و یا آشنایی با شاعرانی که کارشان قابل اعتناست و کم‌تر مورد توجه مترجمان قرار گرفته‌اند، پروژه‌ی مترجمی که در برهه‌ای خاص روی شاعری خاص متمرکز بوده را در مجله بازتاب دهیم. در کنارش خود مترجم از پروژه و شاعر مورد نظرش شرحی مختصر بدهد و ما نیز گاه مطالبی مفید و تکمیلی به آن بیفزاییم. بخش دیگری که با همراهی سعدی گل‌بیانی اجرایش میسر شد، بررسی مکتب‌های شاخص شعر است و نظری به آثار شاعران مطرح هر مکتب و کلیاتی در باب آن مکتب. این بازخوانی و مرور مصداقی حتما آموزه‌هایی نو برایمان خواهد داشت. در کنارش نیما جم در کار بررسی جریان‌های شعری تاثیرگذار تاریخ ادبیات یاریمان می‌کند که اگر حمل بر تبلیغ و ذوق‌زدگی نکنید، بخش بسیار جذابی هست و خواهد بود. در هر پرونده شرحی از شکل‌گیری و اهداف و خصوصیات آن جریان را خواهیم داشت و نمونه‌هایی از آثار شاعرانش را. ورک‌شاپ هم عنوانی عمومی است برای مقالات تئوریک و متون آموزشی در باب شعر و ترجمه‌ی شعر، که ناگفته پیداست می‌تواند بر دانسته‌های شاعران و مترجمان بیفزاید. بخش پایانی پرونده‌ی شعر جهان به نمونه‌های ترجمه از شاعران مختلف جهان اختصاص دارد تا وزن دنیا همان‌گونه که آرزو داشت شاعران ایران را زیر یک سقف جمع و همنشین کند، مترجمان شعر را نیز به این همنشینی دعوت کند. چشم‌به‌راهیم که نقد و نظرتان را در مورد این بخش جدید بدانیم و در عین حال مشتاق دریافت پیشنهادها و آثارتان در این حوزه نیز هستیم.  از شما چه پنهان هیچ خوش نداریم به سیاق برخی مجلاتی که در گذشته نگاهی هم به شعر جهان داشتند و البته کارشان محترم و مفید هم بود، این بخش در وزن دنیا تزیینی و فرمالیته باشد. نگاهی به روند نوشدن شعر ایران نشان می‌دهد که آشنایی با تئوری‌های مطرح و آثار شاخص شعر جهان تا چه اندازه در رشد و گسترش شعر مدرن ایران تاثیر داشته است و کمتر شاعری بوده که تنها با اتکا به داشته‌های خودمان توانسته باشد گفتمانی را در شعر ایران گسترش دهد و نظریه‌ای منقح ارائه کند. ضمن این که شاید بتوانیم در آینده مترجمان را ترغیب کنیم که آثار شاعران ایرانی را به زبان‌های دیگر ترجمه کنند و در مجله بازتاب دهند تا بخت خود را برای دوسویه کردن ارتباطمان از طریق پنجره‌ای که رو به دوردست گشوده‌ایم، بیازماییم. این ارتباط اگر سر بگیرد و جدی و برنامه‌ریزی‌شده پیش برود، حتما به جاهای خوبی خواهیم رسید و تحریف و اعوجاج و مصادره به مطلوبی که امروزه در معرفی شعر و شاعران ایرانی به ادبیات جهان دیده می‌شود و آب گل‌آلودی شده برای ماهیگیری آن‌ها که صرفا زبر و زرنگ‌ترند و لابی‌های قوی‌تری دارند، تا حدی اصلاح شود. به امید تحقق این آرزوها و فرارسیدن آن روزهای خوشایند، سال نوی میلادی را به هم‌وطنان مسیحی تبریک می‌گوییم و همزمانی انتشار نخستین پرونده‌ی شعر جهان را در وزن دنیا با این مناسبت خجسته به فال نیک می‌گیریم.

     علی مسعودی‌نیا